Η Ευρωπαϊκή Αστρονομική Εταιρία ανακοίνωσε την απονομή του βραβείου MERAC για την καλύτερη διδακτορική διατριβή στη Θεωρητική Αστροφυσική την τελευταία τριετία, στον Δρ. Άρη Τρίτση (https://eas.unige.ch/merac_prizes.jsp). Το βραβείο αυτό αποτελεί την ύψιστη διάκριση της Ευρωπαϊκής Αστρονομικής κοινότητας για σπουδές διδακτορικού επιπέδου.

Ο Δρ. Τρίτσης έλαβε το διδακτορικό του από το Τμήμα Φυσικής του Πανεπιστημίου Κρήτης, έχοντας διεξάγει έρευνα στο Πανεπιστήμιο Κρήτης και στο Ινστιτούτο Ηλεκτρονικής Δομής και Λέιζερ (ΙΗΔΛ) του Ιδρύματος Τεχνολογίας και Έρευνας (ΙΤΕ), με θέμα την αστρογένεση και την αστροφυσική των διαστρικών νεφελωμάτων, υπό την καθοδήγηση του καθ. Κωνσταντίνου Τάσση. Η ανακάλυψή τους, που δημοσιεύτηκε το 2018 στο έγκριτο περιοδικό Science, ότι το διαστρικό νεφέλωμα Musca δονείται ολόκληρο, με το «τραγούδι» του να αποκαλύπτει την τρισδιάστατη δομή του, είχε προσελκύσει τότε μεγάλο ενδιαφέρον τόσο από την επιστημονική κοινότητα όσο και από το ευρύ κοινό.

Ο Δρ. Τρίτσης σπούδασε Φυσική στο Πανεπιστήμιο των Ιωαννίνων, έκανε μεταπτυχιακές σπουδές στην Αστροφυσική στο University College London, και ήρθε στην Κρήτη το 2014 για τις διδακτορικές του σπουδές. Αποφοίτησε το 2017 και από τότε συνεχίζει την ερευνητική του καριέρα στην Αυστραλία, ως μεταδιδακτορικός υπότροφος στο Australian National University.

Τα ερευνητικά του επιτεύγματα είναι πολλά και σημαντικά. Κατά τη διάρκεια της διδακτορικής του έρευνας ανακάλυψε την προέλευση των ραβδώσεων που παρατηρούνται στα διαστρικά νεφελώματα τα οποία, παρά τη γενικά χαοτική τους μορφή, συχνά παρουσιάζουν μια γεωμετρία που παρομοιάζει ύφασμα κοτλέ. Ο Δρ. Τρίτσης έδειξε ότι προέρχονται από μαγνητοϋδροδυναμικά κύματα που διαδίδονται στο αέριο από το οποίο αποτελούνται. Υπό κατάλληλες συνθήκες, τα κύματα αυτά μπορούν να παγιδευτούν μέσα στο νέφος, και να προξενήσουν την καθολική του δόνηση. Τέτοια διαστρικά «τραγούδια» αποτελούν πραγματικό θησαυρό για τους Αστροφυσικούς, καθώς η αποκωδικοποίησή τους μπορεί να αποκαλύψει πληροφορίες για τα νέφη που διαφορετικά είναι απροσπέλαστες, όπως το τρισδιάστατο σχήμα τους (όπως έγινε στην περίπτωση του Musca), και το μαγνητικό πεδίο στο εσωτερικό τους. Ο Δρ. Τρίτσης προσομοίωσε επίσης χημικές αντιδράσεις στο εσωτερικό αυτών των νεφών με πρωτοφανή ακρίβεια, προσδιορίζοντας ποια μόρια φέρουν τον μεγαλύτερο πλούτο πληροφοριών για τη διαδικασία της γέννησης αστεριών από διαστρικά νέφη και θα μπορούσαν να τις αποκαλύψουν, αν παρατηρηθούν συστηματικά. Ανέπτυξε ένα σύστημα προσομοίωσης της διάδοσης της ακτινοβολίας μέσα από το αέριο των νεφελωμάτων, το οποίο επιτρέπει να προβλεφθούν με ακρίβεια οι παρατηρήσιμες ιδιότητες κάθε θεωρητικού μοντέλου της διαδικασίας της αστρογένεσης μέσα σε τέτοια νεφελώματα. Μετά την αποφοίτησή του, κατά τη διάρκεια της μεταδιδακτορικής του υποτροφίας, ανέπτυξε μία νέα μέθοδο για τη μέτρηση μαγνητικών πεδίων στον Γαλαξία μας, την οποία χρησιμοποιεί για να πραγματοποιήσει μια τρισδιάστατη χαρτογράφηση των πεδίων αυτών. Ένας τέτοιος χάρτης θα έχει πολλές διαφορετικές εφαρμογές στην Αστροφυσική.

Το Πανεπιστήμιο Κρήτης και το ΙΤΕ συγχαίρουν τον Δρ. Τρίτση γι’ αυτήν την εξαιρετικά τιμητική διάκριση. Επιπλέον, δηλώνουν την ιδιαίτερη χαρά και περηφάνια τους για την επιβράβευση των ερευνητικών δραστηριοτήτων της ομάδας Αστροφυσικής του Τμήματος Φυσικής του Πανεπιστημίου Κρήτης και του ΙΤΕ, η οποία μετά την «ενηλικίωσή» της μέσα στο Ινστιτούτο Ηλεκτρονικής Δομής και Λέιζερ αποτελεί πλέον την καρδιά του νέου Ινστιτούτου Αστροφυσικής του ΙΤΕ.

Το Δελτίο Τύπου της Ευρωπαϊκής Αστρονομικής Εταιρίας είναι διαθέσιμο στον σύνδεσμο: https://eas.unige.ch/documents/eas_prizes_2020.pdf