Επιτροπή Ηθικής και Δεοντολογίας της Έρευνας

Επικοινωνία

Επιτροπή Ηθικής και Δεοντολογίας της Έρευνας

Σύμφωνα με το νέο και σε εφαρμογή από 03-09-2018 εθνικό κανονιστικό πλαίσιο Ν. 4521/2018 (άρθρα 21-27 Κεφ.Ε’ ‘Επιτροπές Ηθικής και Δεοντολογίας της Έρευνας’) σε κάθε ερευνητικό φορέα (άρθρ. 13 Α Ν. 4310/2014) συνιστάται, συγκροτείται, ανασυγκροτείται και λειτουργεί ‘Επιτροπή Ηθικής και Δεοντολογίας της Έρευνας (ΕΗΔΕ).

Σκοπός των ΕΗΔΕ είναι να παρέχουν σε ηθικό και δεοντολογικό επίπεδο εγγύηση αξιοπιστίας των ερευνητικών έργων που διεξάγονται στους ερευνητικούς φορείς. Οι ΕΗΔΕ ελέγχουν αν ένα ερευνητικό έργο διενεργείται με σεβασμό στην αξία των ανθρώπινων όντων στην αυτονομία των προσώπων που συμμετέχουν, στην ιδιωτική ζωή και τα προσωπικά τους δεδομένα, καθώς και στο φυσικό και πολιτιστικό περιβάλλον. Οι ΕΗΔΕ ελέγχουν επίσης την τήρηση των γενικά παραδεδειγμένων αρχών της ακεραιότητα της έρευνας και των κριτηρίων της ορθής επιστημονικής πρακτικής.

Στο Ίδρυμα Τεχνολογίας και Έρευνας (ΙΤΕ) η ‘Επιτροπή Ηθικής και Δεοντολογίας’ (ΕΗΔΕ) του ανασυγκροτήθηκε, συστήθηκε, διορίζεται και λειτουργεί, με τις σχετικές για αυτό το θέμα απόφαση/εις του ΔΣ του ΙΤΕ (αρ. πρακτικού απόφαση ΔΣ ΙΤΕ ΕΗΔΕ ανασυγκρότηση 380/27-6/20-07-2018) κατά τις διατάξεις των σχετικών άρθρων 21-27 του Ν. 4521/2018, τις σχετικές αποφάσεις του ΔΣ, και το εκάστοτε εν ισχύ κανονιστικό πλαίσιο και σχετικούς εσωτερικούς κανονισμούς αρχών και λειτουργίας της ΕΗΔΕ και ΙΤΕ.

Σύνθεση – Θητεία ΕΗΔΕ ITE

Η ΕΗΔΕ ITE είναι διεπιστημονική, συγκροτήθηκε και ανανεώθηκε με τις ανωτέρω σχετικές αποφάσεις του ΔΣ του ΙΤΕ κατά τα άρθρα 21-27 Ν. 4521/2018. Η διάρκεια της θητείας των μελών των ΕΗΔΕ είναι τριετής και μπορεί να ανανεωθεί μία μόνο φορά. Η Ε.Η.Δ.Ε. ΙΤΕ αποτελείται από επτά (7) τακτικά μέλη, επτά (7) αναπληρωτές των τακτικών μελών. Η τρέχουσα σύνθεση της Ε.Η.Δ.Ε. (βλ. αρ. πρακτικού Αρ. Πρακτ. 508/41-6/24.7.2023 είναι η εξής:

Πρόεδρος : Γεώργιος Μπερτσιάς, Αναπληρωτής Καθηγητής της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Κρήτης

Αντιπρόεδρος : Εμμανουήλ Τσικνάκης, Καθηγητής του Τμήματος Ηλεκτρολόγων Μηχανικών & Μηχανικών Υπολογιστών του Ελληνικού Μεσογειακού Πανεπιστημίου

Γραμματεία: Ευγενία Ταμπακάκη (κάτοχος Διπλώματος Μεταπτυχιακών Σπουδών στη Βιοηθική)

Τακτικά Μέλη:

Αναπληρωματικά Μέλη:

· Γεώργιος Μπερτσιάς, Αναπληρωτής Καθηγητής της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Κρήτης

· Εμμανουήλ Τσικνάκης, Καθηγητής του Τμήματος Ηλεκτρολόγων Μηχανικών & Μηχανικών Υπολογιστών του Ελληνικού Μεσογειακού Πανεπιστημίου

· Ανθούλα Ρανέλλα, Ερευνήτρια Γ΄ Ινστιτούτου Ηλεκτρονικής Δομής και Λέιζερ του ΙΤΕ

· Δημήτρης Παπάζογλου, Αναπληρωτής Καθηγητής του Τμήματος Επιστήμης & Τεχνολογίας Υλικών του Πανεπιστημίου Κρήτης

· Σωτήρης Ιωαννίδης, Αναπληρωτής Καθηγητής της Σχολής Ηλεκτρολόγων Μηχανικών & Μηχανικών Υπολογιστών του Πολυτεχνείου Κρήτης

· Σοφία Παπαγεωργίου, Νομικός επιστήμονας & Έμμισθη Δικηγόρος

· Ιωάννης Ιγγλεζάκης, Καθηγητής Νομικής Σχολής του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης

· Γεώργιος Χαμηλός, Καθηγητής της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Κρήτης

· Βασίλειος Ράος, Αναπληρωτής Καθηγητής της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Κρήτης

· Ιωάννης Καμαριανάκης, Ερευνητής Β΄ του Ινστιτούτου Υπολογιστικών Μαθηματικών του ΙΤΕ

· Βασίλειος Σταματόπουλος, Ηλεκτρολόγος Μηχανικός με Διδακτορικό στη Βιοϊατρική Μηχανική, πρώην τακτικό μέλος της ΕΗΔΕ του Δημοκρίτου, Διαχειριστής της νεοφυούς επιχείρησης Fraud Line

· Απόστολος Δελής Ερευνητής Β΄ του Ινστιτούτου Μεσογειακών Σπουδών του ΙΤΕ

Υποβολή προτάσεων :

Η πρόταση ερευνητικού έργου που υποβάλλεται για έγκριση από την Ε.Η.Δ.Ε., πρέπει απαραιτήτως να περιλαμβάνει

1. Αίτηση : Οι αιτήσεις και τα συνοδευτικά έγγραφα υποβάλλονται από τον επιστημονικό υπεύθυνο (Ε.Υ ) του έργου ηλεκτρονικά, μέσω του διαδικτυακού τόπου του οικείου ερευνητικού φορέα. Ηλεκτρονική Αίτηση Φόρμα, και Υποβολή με όλα τα επισυναπτόμενα (βλ. ιστοσελίδα ΕΗΔΕ https://apps.imbb.forth.gr/ethics/fec_form.php όπου δεν είναι εφικτό για τεχνικούς λόγους, επικοινωνήστε με γραμματεία ΕΗΔΕ mailto:ehde@admin.forth.gr

2. Ερωτηματολόγιο: Συμπλήρωση από τον Ε.Υ της Αίτησης-Ερωτηματολόγιο, με ηλεκτρονική υπογραφή του ΕΥ και όλες τις λοιπές υπογραφές των συμμετεχόντων στον αντίστοιχο πίνακα (προσοχή στους συμμετέχοντες και στην περιγραφή της συμμετοχής τους σε πακέτα εργασίας)- παρακαλώ επισυνάψτε σε μορφή pdf

3. Συνοπτική έκθεση : σχετικά με την καταλληλότητα και συμβατότητα του ερευνητικού έργου με την ισχύουσα νομοθεσία. Στην έκθεση αυτή ο επιστημονικός υπεύθυνος προσδιορίζει αν ο σκοπός και η μεθοδολογία του ερευνητικού έργου συμβιβάζονται με τις αρχές της ηθικής και τη νομοθεσία (στοιχεία του έργου, Χρηματοδότηση, Πακέτα εργασίας, αντικείμενο, στόχοι, μεθοδολογία, συμβατότητα του έργου με τις αρχές της ηθικής και δεοντολογίας π.χ έρευνα σε φυτά, ζώα , Γενετικά τροποποιημένους οργανισμούς, χρήση μυών , πειραματοζώων, διαγονιδιακών ζώων , συμμετοχή ανθρώπων, Προσωπικά Δεδομένα, επέμβαση στο πολιτισμικό περιβάλλον κ.α.).

3. Ερευνητικό Πρωτόκολλο : Υπάρχον Τεχνικό Δελτίο Πρότασης ή άλλο εγκεκριμένο έντυπο (GA)

4. Αναλυτικό Χρονοδιάγραμμα εργασιών: (ενότητες εργασίας) στις οποίες συμμετέχετε. Παρακαλούμε να φαίνεται η έναρξη των εργασιών και η χρονική διάρκεια των εργασιών ή των ενοτήτων εργασίας ( αναφορά ετών και μηνών ) - ειδική προσοχή σε αυτές που περιλαμβάνουν κλινικές μελέτες, πειραματόζωα, συμμετοχή ανθρώπων και προσωπικά δεδομένα -). Παρακαλώ συμπληρώστε την ημερολογιακή έναρξη (εκτιμώμενη) και λήξη σε κάθε πακέτο εργασίας ( εκτιμώμενη ). Να δηλώνονται όλοι οι συμμετέχοντες ονομαστικά σε κάθε πακέτο ή ενότητα εργασίας (να γίνεται σχετικός έλεγχος ώστε τα Πακέτα εργασίας να συμφωνούν με όσα προκύπτουν από την μελέτη του Ερωτηματολογίου και του τεχνικού δελτίου).

5. Αντίγραφα Αδειών –Εγκρίσεων : εν ισχύ για όλο το χρονικό διάστημα της ερευνητικής εργασίας/έργου που αφορά η αίτηση και για όλα τα πρόσωπα της ερευνητικής ομάδας και υποδομές/εγκαταστάσεις εργαστηριακές στο ΙΤΕ όπου διεξάγεται η ερευνητική εργασία/έργο) που υποβάλλεται προς έγκριση στην ΕΗΔΕ ΙΤΕ, και που έχουν εκδοθεί /έχουν υποβληθεί και αναμένεται η έκδοση, προς/από Τρίτες Αρμόδιες Αρχές/Επιτροπές/Φορείς/Υπευθύνους (πχ Kτηνιατρική Υπηρεσία/πιστοποιήσεις τύπου FELASA/EΑΠ/Εφορεία Αρχαιοτήτων/ΕΗΔΕ άλλου φορέα/ΕΗΔΕ Νοσοκομείων/Υπεύθυνος Προστασίας Δεδομένων (ΥΠΔ)/άλλη).

6. Έγκυρο εγκεκριμένο πρωτόκολλο από την Κτηνιατρική Υπηρεσία. Σχετικά με το τμήμα μελέτης με πειραματόζωα, απαιτείται : έγκυρο εγκεκριμένο πρωτόκολλο από την Κτηνιατρική Υπηρεσία.

Παρακαλώ, να υποβάλετε συμπληρωματικά εκτός από την άδεια (όπως αναφέρεστε) και το αντίστοιχο αντίγραφο Αίτησης της EAΠ του Ιδρύματος στο οποίο διεξάγονται τα αναφερόμενα πειράματα όπως περιγράφεται στο σημείο

7. Αντίγραφο Πιστοποίησης εκπαίδευσης στη Χρήση ζώων στην έρευνα

8. Έντυπο Ενημέρωσης-Δήλωση Συναίνεσης προσωπικών δεδομένων. Συλλογή επεξεργασία Προσωπικών Δεδομένων : Έντυπο Ενημέρωσης-Δήλωση Συναίνεσης προσωπικών δεδομένων -εφόσον υπάρχουν τα δεδομένα αυτού του τύπου - και Έντυπο Εχεμύθειας, (το οποίο έχει προετοιμασθεί από τον ΕΥ κατάλληλα προσαρμοσμένο στις απαιτήσεις του έργου του, λαμβάνοντας υπόψιν και την Πολιτική προστασίας προσωπικών δεδομένων του ΙΤΕ, και τις Οδηγίες και τυχόν πρότυπα της ΥΠΔ ΙΤΕ).

  • Ο Πρόεδρος της Ε.Η.Δ.Ε. ορίζει για κάθε αίτηση που υποβάλλεται εισηγητή, κατά προτεραιότητα μέλος της Ε.Η.Δ.Ε., ανάλογα με το επιστημονικό αντικείμενο του ερευνητικού έργου.
  • Σε όλες τις ανωτέρω περιπτώσεις, ΟΛΑ τα απαραίτητα έντυπα, αιτήσεις, δικαιολογητικά, τυχόν ερωτήματα πρέπει να υποβάλλονται, αποστέλλονται, πλήρη, σε ηλεκτρονική μορφή, προς την ΕΗΔE ehde@admin.forth.gr

Αρμοδιότητες ΕΗΔΕ κατ’ αρθρ.23 Ν.4521/2018:

1. Αρμοδιότητα της Ε.Η.Δ.Ε. είναι να διαπιστώνει αν συγκεκριμένο ερευνητικό έργο που πρόκειται να εκπονηθεί στο ερευνητικό φορέα δεν αντιβαίνει στην κείμενη νομοθεσία και αν συνάδει με γενικά παραδεδεγμένους κανόνες ηθικής και δεοντολογίας της έρευνας ως προς το περιεχόμενο και προς τον τρόπο διεξαγωγής της. Η Ε.Η.Δ.Ε. αξιολογεί την ερευνητική πρόταση και: α. την εγκρίνει ή β. προβαίνει σε συστάσεις και σε εισηγήσεις για την αναθεώρησή της, εφόσον προκύπτουν ηθικά και δεοντολογικά κωλύματα. Οι συστάσεις και εισηγήσεις πρέπει να είναι ειδικά αιτιολογημένες. Η Ε.Η.Δ.Ε. μπορεί, όποτε κρίνει σκόπιμο, να ζητήσει περαιτέρω πληροφορίες ή διευκρινίσεις από τον επιστημονικό υπεύθυνο του ερευνητικού έργου και να παρακολουθεί την εξέλιξη των ερευνητικών έργων που έχει εγκρίνει.

α. Τα χρηματοδοτούμενα ερευνητικά έργα που, κατά δήλωση του επιστημονικού υπευθύνου, περιλαμβάνουν έρευνα στον άνθρωπο, σε υλικό που προέρχεται από άνθρωπο, όπως γενετικό υλικό, κύτταρα, ιστοί και προσωπικά δεδομένα, σε ζώα ή στο περιβάλλον, φυσικό και πολιτιστικό, υποβάλλονται υποχρεωτικά για έγκριση στην Ε.Η.Δ.Ε. και το έργο δεν μπορεί να αρχίσει να υλοποιείται στο …. ή τον ερευνητικό φορέα αν δεν λάβει προηγουμένως τη σχετική έγκριση.

β. Εκτός από τα ερευνητικά έργα της περίπτωσης α, η Ε.Η.Δ.Ε. μπορεί να εξετάσει, ύστερα από αίτηση ενδιαφερόμενου προσώπου ή καταγγελία, και άλλο ερευνητικό έργο και να γνωματεύσει για θέματα ηθικής και δεοντολογίας που αφορούν άρθρο προς δημοσίευση σε επιστημονικό περιοδικό ή υπό εκπόνηση διπλωματική εργασία ή διδακτορική διατριβή.

γ. Οι αποφάσεις της Ε.Η.Δ. Ε. είναι δεσμευτικές για το Α.Ε.Ι. και τον ερευνητικό φορέα.

Αν η νομοθεσία προβλέπει έγκριση ή αδειοδότηση του έργου από άλλη αρμόδια δημόσια υπηρεσία, διοικητικό όργανο ή ανεξάρτητη διοικητική Αρχή, η σχετική απόφαση της Ε.Η.Δ.Ε. δεν υποκαθιστά την εν λόγω έγκριση ή αδειοδότηση.

Η Ε.Η.Δ.Ε. αποφασίζει μέσα σε εύλογο χρονικό διάστημα, το οποίο δεν μπορεί να υπερβαίνει τις δεκαπέντε (15) ημέρες από την υποβολή της αίτησης και τη συγκέντρωση όλων των απαραίτητων συνοδευτικών εγγράφων. Αν, μέσα στη προθεσμία αυτή, η Ε.Η.Δ.Ε. δεν εκδώσει απόφαση, η αίτηση θεωρείται εγκεκριμένη.

Σε περίπτωση καταγγελίας, η Ε.Η.Δ.Ε. αποφασίζει το αργότερο μέσα σε δεκαπέντε (15) ημέρες από την υποβολή της καταγγελίας. Αν μέσα στην προθεσμία αυτή δεν εκδοθεί απόφαση, η καταγγελία θεωρείται ότι έχει απορριφθεί.

Κάθε ενδιαφερόμενος μπορεί να καταθέσει, ενώπιον της Ε.Η.Δ.Ε., μέσα σε δέκα (10) ημέρες από την έκδοση της απόφασης, αίτηση θεραπείας κατά των συστάσεων της Επιτροπής υποβάλλοντας νέα στοιχεία. Για την εξέταση της αίτησης θεραπείας η Ε.Η.Δ.Ε. ζητά τη γνώμη της Εθνικής Επιτροπής Βιοηθικής, η οποία οφείλει να τη διατυπώσει μέσα σε δεκαπέντε (15) ημέρες. Αν η Εθνική Επιτροπή Βιοηθικής δεν διατυπώσει γνώμη μέσα στην ανωτέρω προθεσμία, η Ε.Η.Δ.Ε. προχωρεί στην εξέταση της αίτησης θεραπείας χωρίς τη γνώμη της Εθνικής Επιτροπής Βιοηθικής.»

Κώδικας Ηθικής και Δεοντολογίας της Επιστημονικής Έρευνας

Νομοθεσία

Επικοινωνία: ehde@admin.forth.gr