Μεγάλη διάκριση αποτελεί η έγκριση από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Έρευνας (Εuropean Research Council, ΕRC) της πρότασης που υπέβαλλε ο ερευνητής του Ινστιτούτου Πληροφορικής του Ιδρύματος Τεχνολογίας και Έρευνας (ΙΤΕ), Δρ. Ξενοφώντας Δημητρόπουλος, στο Ειδικό Πρόγραμμα «Ιδέες», με την ονομασία ΝetVolution και πλήρη τίτλο: «Εξέλιξη του Συστήματος Δρομολόγησης του Διαδικτύου: Ένα νέο Τεχνο-οικονομικό Μοντέλο για την Ανάδειξη της Καινοτομίας» (Evolving Internet Routing: A Paradigm Shift To Foster Innovation). Το Πρόγραμμα «Ιδέες» αφορά σε έρευνα αιχμής και η χρηματοδότηση ενός ερευνητή μέσω αυτού του Προγράμματος είναι ιδιαίτερα τιμητική. Συγκεκριμένα, το 2013 υποβλήθηκαν συνολικά 3,329 προτάσεις από νέους ερευνητές, εκ των οποίων εγκρίθηκαν μόλις το 9% των προτάσεων (287) σε όλη την Ευρώπη, ενώ από Ελλάδα μόνο δύο. Ο Δρ. Δημητρόπουλος επιστρέφει στην Ελλάδα, στο ΙΤΕ και το Πανεπιστήμιο Κρήτης στο οποίο έχει εκλεγεί Επίκουρος Καθηγητής, αφήνοντας την θέση του στο ETH Ζυρίχης.

Το έργο NetVolution έχει ως στόχο την καινοτομία στο σύστημα δρομολόγησης του Διαδικτύου. Το Διαδίκτυο σήμερα είναι ένα τεράστιο οικοσύστημα που αποτελείται από δεκάδες χιλιάδες διαφορετικά αυτόνομα domains, τα οποία αλληλεπιδρούν δια μέσου ενός πλήρως κατανεμημένου συστήματος δρομολόγησης κίνησης. Μια σημαντική πρόκληση που προκαλεί έκπληξη είναι ότι δεν είναι εύκολο να αλλάξει κανείς τις βασικές τεχνολογίες του Διαδικτύου, όπως το Internet Protocol (IP) και το σύστημα δρομολόγησης. Αυτές οι τεχνολογίες σχεδιάστηκαν πριν από σχεδόν 40 χρόνια και παρά τη συμβολή τους στη μεγάλη επιτυχία του Διαδικτύου, έχουν το βασικό μειονέκτημα ότι είναι πολύ δύσκολο να εξελιχθούν και να προσαρμοστούν στις σημερινές απαιτήσεις. Αυτό είναι ένα σημαντικό πρόβλημα, διότι εμποδίζει την καινοτομία και την επίλυση προβλημάτων ασφάλειας και αξιοπιστίας που πηγάζουν από αυτές τις τεχνολογίες. Το έργο NetVolution επικεντρώνεται στο σύστημα δρομολόγησης του Διαδικτύου, το οποίο μπορεί να το σκεφτεί κανείς ως την “κόλλα” που κρατά το Διαδίκτυο ενωμένο. Ένα παράδειγμα, που αντικατοπτρίζει τη σημασία αυτού του προβλήματος και βασίζεται σε ένα πραγματικό περιστατικό, είναι το ακόλουθο: Το 2010, μια Κινέζικη εταιρία παροχής υπηρεσιών Διαδικτύου (ISP) προσποιήθηκε ότι διέθετε εκατοντάδες χιλιάδες διευθύνσεις ΙP που ανήκαν σε τρίτους με αποτέλεσμα να υποκλέψει πραγματική κίνηση προς αυτές τις διευθύνσεις οδηγώντας σε μια μαζική βλάβη που επηρέασε το παγκόσμιο Διαδίκτυο. Πέραν τούτου, παρόμοιες βλάβες έχουν σημειωθεί αρκετές φορές στο παρελθόν και εξακολουθούν να λαμβάνουν χώρα ακόμη και σήμερα. Τα περιστατικά αυτά πηγάζουν από βασικά δομικά προβλήματα ασφάλειας του συστήματος δρομολόγησης. Το πρόβλημα αν και είναι γνωστό, δεν έχει λυθεί για πολλά χρόνια, διότι είναι πολύ δύσκολο να γίνουν αλλαγές στο σύστημα δρομολόγησης του Διαδικτύου.

Ο στόχος του συγκεκριμένου έργου είναι να καταστεί δυνατή η καινοτομία στο σύστημα δρομολόγησης του Διαδικτύου. Το NetVolution θα αξιοποιήσει μία νέα ταχύτατα ανερχόμενη αρχιτεκτονική δικτύων υπολογιστών που ονομάζεται Software Defined Networking (SDN) και η οποία δίνει περισσότερες δυνατότητες προγραμματιστικού ελέγχου των δικτύων υπολογιστών, μια ιδέα που αποτελεί ένα μακροχρόνιο όραμα της ερευνητικής κοινότητας. Αυτό το όραμα τα τελευταία τρία χρόνια έχει αρχίσει να γίνεται πραγματικότητα με ισχυρή υποστήριξη από τη βιομηχανία. Η αλλαγή που εισάγει η αρχιτεκτονική SDN δίνει μια μοναδική ευκαιρία να επιλυθούν τα μακροχρόνια προβλήματα του συστήματος δρομολόγησης του Διαδικτύου.

Το έργο NetVolution προτείνει μια νέα αρχιτεκτονική δικτύων υπολογιστών όπου ο έλεγχος μεταφέρεται από τους κόμβους ενός δικτύου, οι οποίοι σήμερα βασίζονται σε κλειστά συστήματα τα οποία εμποδίζουν την καινοτομία, προς εξωτερικούς φορείς που ελέγχουν πολλαπλά δίκτυα μέσω ενός multi-domain δικτυακού λειτουργικού συστήματος. Με το multi-domain δικτυακό λειτουργικό σύστημα γίνεται ευκολότερη η εισαγωγή νέων τεχνολογιών δρομολόγησης, καθώς μια νέα τεχνολογία μπορεί πλέον να αναπτυχθεί απλά ως μια εφαρμογή που “τρέχει” πάνω από το λειτουργικό σύστημα. Πλέον το λειτουργικό σύστημα το διαχειρίζεται ένας νέου τύπου πάροχος υπηρεσιών outsourcing, ο οποίος αναλαμβάνει την βελτιστοποίηση της λειτουργίας των δικτύων των πελατών του. Το outsourcing επιτρέπει τη δημιουργία οικονομιών κλίμακας και δίνει τη δυνατότητα για τη μείωση του κόστους διαχείρισης των δικτύων. Με αυτό τον τρόπο, το NetVolution παρέχει όχι μόνο τεχνικά αλλά και οικονομικά κίνητρα για την εξέλιξη του συστήματος δρομολόγησης του Διαδικτύου, ενώ εξακολουθεί να είναι συμβατό με το σημερινό σύστημα δρομολόγησης. Τα κύρια αποτελέσματα του NetVolution θα είναι ο σχεδιασμός και η ανάπτυξη ενός multi-domain δικτυακού λειτουργικού συστήματος, εφαρμογών που θα βελτιώσουν την ασφάλεια και την αξιοπιστία του συστήματος δρομολόγησης, καθώς και μιας νέας υπηρεσία για την βελτιστοποίηση της λειτουργίας των δικτύων υπολογιστών.

Επικοινωνία: Δρ. Ξενοφώντας Δημητρόπουλος, xdimi@ics.forth.gr